19-10-2025
Κυριακή Δ΄Λουκά
ΑΠΟ ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Έχοντας στεφθεί με τον καλλίνικο στέφανο των μαρτυρικώς υπέρ Χριστού αθλησάντων, ο άγιος Δημήτριος απέκτησε μεγάλη παρρησία προς τον Κύριο και δωρήθηκε στη «θεοφύλακτη και φιλόχριστη και φιλομάρτυρα πόλη των Θεσσαλονικέων ως τείχος νοητό και αδιάσειστο, οχυρό απόρθητο από βαρβάρους και δαίμονες, φρούριο γαληνόδωρο για τους κλυδωνισμούς της ζωής και σωμάτων και ψυχών αιώνιο φυλακτήριο». Επί χίλια εξακόσια και πλέον έτη,, ο άγιος Δημήτριος δεν έπαυσε να παρέχει τη φιλάνθρωπο προστασία του στη Θεσσαλονίκη, της οποίας είναι ο πολιούχος άγιος.
Την προστάτεψε από επιδρομές βαρβάρων, ιδίως κατά την πολιορκία της πόλεως από τις αναρίθμητες ορδές του χάνου των Αβάρων, με τις οποίες συμμάχησαν πολλά σλαβικά φύλα, το φθινόπωρο του 586. Λόγω μιας επιδημίας που είχε προηγηθεί, οι υπερασπιστές της πόλεως ήταν ολιγάριθμοι∙ εμφανίσθηκε ο άγιος Δημήτριος στις επάλξεις των τειχών και τους έδωσε θάρρος ν’ αντισταθούν στις επανειλημμένες επιθέσεις και στις πολιορκητικές μηχανές. Την έβδομη ημέρα της πολιορκίας, την ώρα που οι βάρβαροι προετοίμαζαν μια γενική και αποφασιστική επίθεση, εμφανίστηκε ο άγιος στο μέσον του στρατοπέδου τους ιππεύοντας λευκό άλογο, επικεφαλής πανίσχυρου στρατού, ο οποίος διεσκόρπισε τους εχθρούς, χωρίς να χρειασθεί να εμπλακούν σε μάχη οι κάτοικοι της πόλεως.
Μερικά χρόνια αργότερα, περί το 615, οι Σκλαβένοι (Σλάβοι), που είχαν εγκατασταθεί στη Μακεδονία, επιχείρησαν νέα επιδρομή κατά της Θεσσαλονίκης, ο άγιος, όμως, ακτινοβολώντας τη δόξα την οποία έχει ενώπιον του Κυρίου, εμφανίσθηκε πάλι στις επάλξεις και ανάμεσα στα μονόξυλα των εισβολέων, που ετοιμάζονταν να επιτεθούν στην πόλη από θαλάσσης. Προκάλεσε τέτοια σύγχυση ώστε τα μονόξυλα συντρίβονταν το ένα πάνω στο άλλο. Για να σωθούν, οι βάρβαροι προσπαθούσαν να κρατηθούν από άλλα μονόξυλα, τα οποία βυθίζονταν και αντί να γλιτώσουν τον πνιγμό, τελικά αλληλοεξοντώθηκαν και ο Θερμαϊκός κόλπος βάφηκε κόκκινος από το αίμα τους. Διαπιστώνοντας ότι δεν μπορούσαν να καταλάβουν την πόλη που προστατεύει ο άγιος Δημήτριος, οι Σλάβοι συμμάχησαν ξανά με τον χάνο των Αβάρων και τους Βουλγάρους και επιχείρησαν μια αιφνίδια και μαζική επίθεση (617). Οι Θεσσαλονικείς έσπευσαν στις επάλξεις για να προετοιμάσουν την άμυνά τους∙ τους ενεθάρρυνε ο επίσκοπός τους Ιωάννης, ο οποίος είχε δει σε όραμα τον άγιο Δημήτριο. Όταν οι βάρβαροι άρχισαν να πλησιάζουν τα τείχη με τους πολιορκητικούς πύργους και τους καταπέλτες, ένας Θεσσαλονικεύς χριστιανός πήρε μια μικρή πέτρα κι έγραψε πάνω της: «Εν ονόματι του Θεού και του αγίου Δημητρίου». Την εκσφενδόνισε εναντίον των εχθρών και η πέτρα κτύπησε μια πελώρια κοτρώνα που μόλις είχε εκτινάξει ένας καταπέλτης. Εξαιτίας του κτυπήματος, η κοτρώνα άλλαξε φορά, γύρισε πίσω και συνέτριψε τον καταπέλτη σκοτώνοντας τους βαρβάρους που τον επάνδρωναν. Μετά το θαύμα αυτό, το απόγευμα της ίδιας ημέρας, ένας σεισμός συγκλόνισε τα τείχη και οι βάρβαροι είχαν την εντύπωση ότι τα τείχη είχαν καταρρεύσει. Επιτέθηκαν λοιπόν και βρέθηκαν αντιμέτωποι με τα τείχη, τα οποία ορθώνονταν άθικτα, και με τους κατοίκους της πόλεως, τους οποίους είχε εμψυχώσει ο επίσκοπος. Παρ’ όλα αυτά, πέρασαν τριάντα τρεις ημέρες πολιορκίας και διαπραγματεύσεων μέχρι να αποχωρήσουν τελικά οι βάρβαροι.
Χάρις στην προστασία του πολιούχου της, η Θεσσαλονίκη σώθηκε έτσι από πέντε πολιορκίες Σλάβων και Αβάρων∙ εξάλλου, στις πρεσβείες του αγίου αποδίδεται και η απελευθέρωση της πόλεως από τον τουρκικό ζυγό το 1912. Πλείστες φορές ο άγιος Δημήτριος προστάτεψε την πόλη από λιμούς, σεισμούς και λοιμούς∙ και οι πάσχοντες, τους οποίους άφηναν σ’ ένα παράπλευρο κτίσμα της βασιλικής που είχε μετατραπεί σε νοσηλευτήριο, θεραπεύονταν χάριν στις πρεσβείες του αγίου, ο οποίος παρουσιαζόταν στα ενύπνιά τους. Τα θαύματα που επιτελέστηκαν είτε με την άμεση παρέμβαση του αγίου είτε μέσω του μύρου, είναι τόσο πολλά ώστε εκείνος που θα ήθελε να τα απαριθμήσει θα ομοίαζε με τον μωρό ο οποίος επιθυμεί να καταμετρήσει τους κόκκους της άμμου.
Από τον Συναξαριστή της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
12-10-2025
Κυριακή 3η Λουκά
Είναι ιδιαίτερα χαριτωμένες οι σελίδες των επιστολών του (αγίου Ιερωνύμου) που αναφέρονται στην ελευθερία του Αγίου Όρους και της Θεσσαλονίκης του 1912. Είναι επίσης δηλωτικές της λεπτότητος της αγαθής καρδιάς του. «Ήκουες μίαν βροχήν βροντών, αλαλαγμός ηκούετο έξω στα μοναστήρια, καμπάνες ως το Πάσχα έπαιζον χαρμόσυνα και ζήτω με φωνάς που έφθαναν στον ουρανόν. Λοιπόν και οι σιωπηλοί εκείνοι οι της ερήμου μοναχοί εκραύγαζον το ζήτω! Στιγμή αγία! Ημέρα θεία, πανσεβάσμιος, λαμπρά! Ο Ήλιος μας έδιδεν ολόκληρον την λάμψιν του, ο ουρανός με μίαν υπερβολικήν χαράν, η θάλασσα με μίαν γαλήνην, η φύσις όλη με ημάς επανηγύριζεν, ο ήλιος με το φως του, ο ουρανός με το χαρμόσυνον του χρώματός του μας έλεγαν∙ ιδού το ακραιφνές σημείον της σημαίας της Ελληνικής. Φως και χαρά τα δύο χρώματα της ελευθερίας και ανάπαυσης από τα βάσανα της κακοδιοικήσεως του Τούρκου. Της δε θαλάσσης η γαλήνη μας εφώναζεν: ειρήνη θέλει βασιλεύσει πλέον εις το εξής. Μικρόν ριπίδισμα αέρος εις την θάλασσαν, η ζωογόνος αύρα του ωκεανού μας έλεγε: πλεύσατε ευχαρίστως της ελευθερίας το ταξείδιον. Τι μένει; Του Θεού η δόξα από μέρους μας, η ευφροσύνη της ψυχής μας και η αγαλλίασις, η ευγνωμοσύνη της ψυχής, η συγκίνησις και δάκρυα, εγκάρδια χαρά… Παπάδες φορεμένοι, θυμιατά με ευωδίαν εκλεκτήν του θυμιάματος και οι φανοί με τας λαμπάδας.. μοναχοί εξέρχονται σεβάσμια ενδεδυμένοι ως εις λιτανείαν να υποδεχθούν το δώρον του Θεού, την εθνικήν ελευθερίαν μας…».
Στον ίδιο τόνο συνεχίζει αλλού∙ «Καγώ ο ταπεινός έψαλλον ενταύθα την αγρυπνίαν του Αγίου Δημητρίου χάριτι Θεού και βοηθεία του Αγίου μετ’ ανεκφράστου χαράς και αγαλλιάσεως, μάλιστα δε και άνευ κόπου τινός, εάν και μέχρις εσπέρας θα εξηκολούθη η ψαλμωδία. Τούτο δε προήρχετο αφ’ ενός μεν εκ της προς τον Άγιον οφειλομένης ιδιαιτέρας ευλαβείας μου και εξ’ άλλου διά την ελευθερίαν της πατρίδος του κατά την αυτήν ημέραν… Η ευχαρίστησίς μου επήλθεν εις το απροχώρητον, αι ευχαριστίαι μου και αι ευχαί προς τους φίλους μου υπέρ της ελευθερίας ήσαν ενθουσιώδεις, παραδειγματικώς εις τους γνωρίζοντάς με συνεσταλμένου πάντοτε χαρακτήρος. Φαντασθήτε, όταν κατά την παραμονή του Αγίου επληροφορούμην την απελευθέρωσιν της Θεσσαλονίκης κατ’ αυτήν ταύτην την ημέραν, οπόση ήτο η χαρά μου και ο ενθουσιασμός μου μετά του οποίου έψαλλον την αγρυπνίαν του Αγίου…»
Από το βιβλίο: Μωϋσέως Μοναχού, Ιερώνυμος Σιμωνοπετρίτης, ο Γέρων της Αναλήψεως, ΙΜΣΠ, Άγιον Όρος 1982
05-10-2025
Κυριακή Β΄Λουκά
«Και καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως».
Οι Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης μιλούσαν συγκεκαλυμμένα, συγκαταβαίνοντας στην πτωχική κατανόηση των συγχρόνων τους. Το ίδιο και ο Κύριος όταν ήλθε στη γη αυτοπροσώπως, μιλούσε προς την υπόληψη των ακουόντων. Άρχιζε από τα φυσικά εκείνα που μπορούσε να συλλάβει η ανθρώπινη διάνοια, και σταδιακά ανερχόταν σε εκείνα, τα οποία για να τα συλλάβει ο άνθρωπος, έπρεπε πρώτα να σταυρώσει τον νου του. Για να δεχθεί κάποιος τη μωρία της θείας συνέσεως του Ευαγγελίου, πρέπει να αρνηθεί τη σύνεσή του.
Αυτό ακριβώς βλέπουμε στη σημερινή διδαχή. Ο Χριστός έθεσε ως βάση τον μικρόν αγώνα που διεξάγεται στο φυσικό επίπεδο. Αν κάποιος θέλει να τον εκτιμούν οι συνάνθρωποί του, να τον σέβονται, να τον αγαπούν, πρέπει να τους συμπεριφέρεται και αυτός με εκτίμηση, σεβασμό και αγάπη. Εφόσον ο καθένας επιθυμεί τα καλύτερα για τον εαυτό του, θα έπρεπε να αποδίδει τα καλύτερα, τα αγιώτερα, τα σεμνότερα, τα τελειότερα, στους άλλους. Η ιδέα αυτή υπήρχε ήδη στις διδαχές των φιλοσόφων, εφόσον αντανακλά τον φυσικό νόμο της συνειδήσεως. Περικλείεται στα όρια της φυσικής γνώσεως, που μπορεί να φθάσει η ανθρώπινη διάνοια.
Βεβαίως και σε αυτό το επίπεδο υφίστανται διάφορες διαστάσεις, κάποιες πολύ στενές, κάποιες άπειρες, που οδηγούν σε υποστατικό τρόπο υπάρξεως. Ένας μπορεί να αρκεστεί στην αρνητική διάσταση, δηλαδή να μη βλάπτει τους άλλους, διότι φοβάται μη τυχόν υποστεί ζημία από αυτούς. Ένας άλλος συνεργεί με τους συνανθρώπους του σε έργα αγαθά, διότι και αυτός επιθυμεί τη συνέργειά τους στη διεκπεραίωση των δικών του καλών προθέσεων. Ένας τρίτος, όπως εκζητεί τις ευχές των Αγίων και την προσευχή των αδελφών του, συμπαραστέκεται και αυτός προσευχητικά στον πλησίον του και προσφέρει δέηση υπέρ πάντων. Ενώ οι Άγιοι προσεύχονται όπως ο Άγιος Σιλουανός, να δοθεί σε όλους τους λαούς της γης η ίδια αγαθή μερίδα χάριτος που έλαχε στους ίδιους:
«Ώ, πόσο μεγάλο έλεος μου έδειξες! Σε εμένα, που μου αξίζει ο Άδης και τα βάσανά του. Εσύ δίδεις τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Και αν έδωσες σε εμένα τον αμαρτωλό να σε γνωρίσω με το Άγιο Πνεύμα, τότε σε ικετεύω, Κύριε, να δώσεις να σε γνωρίσει όλος ο κόσμος».
Εν γένει η χριστιανική ηθική έχει θετικό περιεχόμενο. Και η θετική άσκηση, όντας δυναμική, προσιδιάζει στον άνθρωπο που είναι δυναμικό ον, πλασμένο να δέχεται την «αύξησιν του Θεού».
Η απέκδυση από την κακία, από την φθαρτότητα, την τρεπτότητα προς την αμαρτία, στην καλύτερη μορφή της, είναι το μικρό ήμισυ της υποθέσεως που αφορά τον ανθρώπινο παράγοντα. Υπάρχει όμως και το μεγάλο ήμισυ του Θεού, που απεργάζεται τον χοϊκό άνθρωπο ως «καινήν κτίσιν».
Ο χριστιανός αθλητής δεν αγωνίζεται απλώς να απαλλαγεί από το κακό, που σαν παράσιτο σφετερίζεται, απομυζεί και καταπνίγει την υπόστασή του, ούτε απλώς να απεκδυθεί τον «παλαιόν άνθρωπον συν τοις παθήμασι και ταις επιθυμίαις», αλλά και να ενδυθεί τον κατεξοχήν Άνθρωπο τον Νέο Αδάμ, τον Χριστό και να περπατήσει «εν καινότητι ζωής». Στην εξομοίωση με τον Υιό του Θεού, τον Κύριο Ιησού, έγκειται το μεγαλείο και η μακαριότητα του ανθρώπου.
21-09-2025
Ο Σταυρός στο Ερώτημα του Ιώβ - Για το Νόημά του
Αν η λειτουργία του σταυρού είναι να αποκαλύψει τον Θεό ως Εκείνον που υπερβαίνει όλα τα δώρα Του, ο σταυρός μπορεί να δοθεί επίσης στον άνθρωπο που είναι σχετικά ενάρετος – και τότε εκπληρώνει την πλήρη λειτουργία του.
Έχουμε πει ότι μετά την πτώση ο σταυρός αποκτά μια αίσθηση εξιλέωσης για όλους τους ανθρώπους, γιατί δεν υπάρχει άνθρωπος ολοκληρωτικά αθώος. Ωστόσο, πρέπει πάντα να αναγνωρίζουμε ότι συχνά το βάρος του σταυρού τον οποίο πρέπει να σηκώσουν οι άνθρωποι δεν είναι ανάλογο με τις αμαρτίες τους. Η κατάσταση αυτή έχει οδηγήσει πολλούς ανθρώπους να μιλήσουν για το μυστήριο του μαρτυρίου, γιατί πολύ συχνά εκείνοι οι οποίοι είναι σχετικά ενάρετοι φαίνεται να έχουν ένα ιδιαίτερα βαρύ μερίδιο μαρτυρίου.
Το αντικείμενο αυτού του μαρτυρίου συζητείται στο βιβλίο του Ιώβ. Ο Ιώβ επιθυμούσε να γνωρίζει την αιτία του μαρτυρίου του, επιθυμούσε να δει πέρα από το σταυρό, που του είχε δοθεί, και από τα λάθη του παρελθόντος του, προκειμένου να κατανοήσει τη σημασία του σταυρού του. Ο Ιώβ δεν προσποιείται ότι δεν έχει αμαρτήσει. Από την άλλη, όμως, δεν είναι ικανοποιημένος από ανακριβείς και συναισθηματικές γενικεύσεις, λέγοντας απλά ότι αφού κανείς άνθρωπος δεν είναι αναμάρτητος, πρέπει επομένως και ο ίδιος να είναι μεγάλος αμαρτωλός και ότι τα μεγάλα μαρτύριά του τον βρήκαν λόγω των αμαρτιών του. Παρ’ όλα αυτά, ως άνθρωπος που σκέφτεται το πρόβλημα νηφάλια και διεξοδικά, θέλει να προχωρήσει πιο πέρα. Βλέπει ότι τα μαρτύριά του δεν είναι ανάλογα με τις αμαρτίες του, γιατί οι αμαρτίες του δεν είναι τόσο μεγάλες όσο αυτές πολλών άλλων ανθρώπων, που υποφέρουν πολύ λιγότερο από ό,τι ο ίδιος. Ο Ιώβ ρωτά τον Θεό:
Πόσες είναι οι αμαρτίες μου και οι ανομίες μου;
Δίδαξέ με ποιες είναι.
Γιατί κρύβεσαι από εμένα
Και μου συμπεριφέρεσαι ως ως εχθρό; (Ιώβ 13, 23-24)
Και:
Θα πω στον Κύριο: μην με διδάσκεις να ασεβώ
Και γιατί με δοκιμάζεις τόσο; (Ιώβ 10, 2-3)
Ο Ιώβ δεν συμφωνεί με εκείνους που βλέπουν ότι το μαρτύριο οφείλεται πάντοτε στην έλλειψη αρετής εκ μέρους εκείνων που υποφέρουν και υποστηρίζουν, επομένως, ότι η αιτία του μαρτυρίου του Ιώβ είναι απλά η έλλειψη αρετής εκ μέρους του. Και ο Θεός διαφωνεί με αυτούς!
…………………………………………………………..
Ο Ιώβ αναγνωρίζει το δικαίωμα του Θεού να του στείλει δοκιμασίες και δεν αφήνει περιθώριο στις προτροπές της γυναίκας του να βλασφημήσει κατά του Θεού, επειδή του έχει στείλει δοκιμασία, χωρίς ο ίδιος να έχει πράξει κάτι κακό. Ο Θεός έχει το δικαίωμα να στείλει τα δώρα του και να τα αποσύρει. Ο άνθρωπος δεν θα πρέπει από τη μεριά του, να θέτει την σύνδεσή του με τον Θεό υπό την προϋπόθεση των δώρων, τα οποία ο Θεός έχει δώσει. Μια τέτοια συμπεριφορά δεν θα μπορούσε να αποτελεί πραγματική αγάπη για τον Θεό αλλά σύνδεση με τα ίδια τα δώρα, και αυτό θα μπορούσε να σημαίνει τοποθέτηση των δώρων πάνω από τον Δωρεοδότη. Σε αυτή την περίπτωση η σχέση του ανθρώπου με τον Θεό θα μπορούσε να στηριχθεί σε ένα συμβόλαιο και ο άνθρωπος θα μπορούσε να πει: «Θα παραμείνω πιστός σε Εσένα όσο μου δίνεις δώρα». Μια τέτοια στάση από την πλευρά του ανθρώπου θα σήμαινε ότι ο Θεός δεν ήταν άξιος αγάπης για αυτό που είναι. Η σχέση του ανθρώπου με τον Θεό, σε αυτή την περίπτωση, θα εξαρτάτο από τη χρησιμότητα, που τα δώρα του Θεού έχουν για τον άνθρωπο. Τότε, ο άνθρωπος θα αγαπούσε πραγματικά τον εαυτό του. Με αυτό τον τρόπο, τα δώρα θα έχαναν το νόημά τους, ως σημεία της αγάπης του Θεού και ως μέσο, με το οποίο ο άνθρωπος εισέρχεται σε –και διατηρεί- μια προσωπική σχέση με τον Θεό. Τα δώρα θα γίνονταν αντικείμενα καθεαυτά. Η άποψη της γυναίκας του Ιώβ είναι, κατά βάση, η ίδια με την άποψη των φίλων του Ιώβ, οι οποίοι πιστεύουν ότι ο Θεός δίνει σε εκείνους που μένουν πιστοί σε Αυτόν και παίρνει τα δώρα όταν εκείνοι γίνονται άπιστοι. Ουσιαστικά πιστεύουν το ίδιο, γιατί και οι δύο διαβεβαιώνουν ότι ο άνθρωπος παραμένει πιστός στον Θεό, λόγω των δώρων Του και ότι αυτά τα δώρα αποτελούν αναπόφευκτη πληρωμή, την οποία αποστέλλει ο Θεός στον άνθρωπο ως ανταμοιβή για την πίστη του σε Αυτόν.
Σε αυτήν ακριβώς την άποψη οφείλονται όλα τα μαρτύρια του Ιώβ, γιατί αυτό εισηγείται ο Σατανάς στον Θεό, στην αρχή του βιβλίου, όταν υποστηρίζει ότι ο Ιώβ αγαπά τον Θεό απλώς διότι του έχει παραχωρήσει μεγάλα πλούτη και ότι δεν θα αγαπούσε τον Θεό, αν του αφαιρούσε όλα Του τα δώρα. Ο Σατανάς είναι κυνικός και υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος αγαπά τον Θεό αποκλειστικά και μόνο για τα δώρα και τα αντικείμενα, τα οποία του δίνει ο Θεός. Δεν μπορεί να διανοηθεί ότι ένας άνθρωπος θα μπορούσε να αγαπήσει τον Θεό καθεαυτόν, ότι μέσα από την αγάπη ο άνθρωπος θα μπορούσε να υπερβεί τον εαυτό του και τον κύκλο των ενδιαφερόντων του. Όμως, ο Θεός επιθυμεί να δείξει, μέσα από το παράδειγμα του Ιώβ, ότι υπάρχει μια τέτοια αγάπη, ώστε ο άνθρωπος είναι ικανός να παραμείνει προσκολλημένος στον ίδιο τον Θεό, ακόμα και αν δεν λαμβάνει πλέον τα δώρα Του. Προκειμένου να το δείξει αυτό, ο Θεός μερικές φορές διασπά τον στενό σύνδεσμο ο οποίος υφίσταται μεταξύ του δικαίου ανθρώπου και των δώρων που ο Θεός του δίνει. Αυτό ισχύει στην περίπτωση του Ιώβ: τα δώρα που ο Θεός δίνει σε κάποιον μπορεί να μην αποτελούν το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της πίστης του στον Θεό.
Ο Ιώβ το βλέπει, αλλά δεν είναι σε θέση να κατανοήσει γιατί ο Θεός, μερικές φορές, διασπά αυτόν τον δεσμό μεταξύ των δώρων και του Ιδίου. Βλέπει ότι ο Θεός τον καταδιώκει με ηθικά και υλικά πλήγματα και δεινά και δεν αρνείται το δικαίωμα του Θεού να το πράξει. Μέσα από τις δοκιμασίες του κατανοεί ότι ο Θεός δείχνει ενδιαφέρον και έγνοια γι’ αυτόν, αλλά δεν καταλαβαίνει τι είδους ενδιαφέρον και έγνοια είναι αυτή.
Με παρέδωσε ο Θεός στα χέρια των αδίκων,
με έριξε στους ασεβείς.
Ενώ ζούσα ειρηνικά με διασκόρπισε,
με άρπαξε από τα μαλλιά και με μάδησε
και με έβαλε στόχο των κτυπημάτων του.
με περικύκλωσαν λόγχες που έβαλλαν εναντίον
των νεφρών μου,
χωρίς οίκτο έχυσαν στη γη τη χολή μου∙
με κατέβαλαν με κτύπημα πάνω σε κτυπήματα,
μου επιτέθηκαν ισχυροί.
Μου έραψαν σάκο για το πληγιασμένο σώμα μου,
το σθένος μου σβήστηκε στη γη.
Η γαστέρα μου κάηκε από το κλάμα
και σκιά έπεσε στα βλέφαρά μου.
Ενώ άδικο δεν είχαν πράξει τα χέρια μου
και η ευχή μου ήταν πάντα καθαρή. (Ιώβ 16, 11-17).
Και σε ένα παραπάνω κεφάλαιο διακηρύσσει:
Αφαίρεσε από το πνεύμα την ψυχή μου
και τα οστά μου από τον θάνατο∙
γιατί δεν θα ζήσω αιώνια,
για να υπομείνω τα δεινά∙
άφησέ με να πεθάνω, γιατί είναι άδεια η ζωή μου.
Διότι τι είναι ο άνθρωπος τον οποίο εσύ δόξασες
και στον οποίο προσηλώνεις το νου
ή προνοείς γι’ αυτόν από το βράδυ ως το πρωί
και τον κρίνεις άξιο να αναπαυθεί;
Έως πότε δεν θα με αφήνεις να πεθάνω και δεν θα με απορρίπτεις,
μέχρι να καταπιώ το σάλιο μου με οδύνη;
Αν εγώ αμάρτησα, πες μου τι θα μπορέσω να κάνω
εσύ που γνωρίζεις καλά το νου των ανθρώπων;
Γιατί με τοποθέτησες ως κατήγορός σου
και έγινα φορτίο για σένα;
(Ιώβ 7, 15-20)
14-09-2025
Ο Σταυρός στις Σχέσεις
Η ευθύνη μας έναντι όσων βρίσκονται δίπλα μας δημιουργεί έναν ιδιαίτερα βαρύ και οδυνηρό σταυρό, λόγω του εύθραυστου της ζωής τους, η οποία είναι εκτεθειμένη σε ένα πλήθος ασθενειών και δυσκολιών, που προκύπτουν από τις συνθήκες αυτού του κόσμου στην παρούσα κατάστασή του. Οι γονείς υποφέρουν έντονα και πολύ συχνά, εξαιτίας των ασθενειών και των δυσκολιών των παιδιών τους∙ φοβούνται για τη ζωή τους, την αποτυχία τους, τα όσα υποφέρουν. Επομένως, η ζωή των γονέων γίνεται μια ζωή συνεχούς ανησυχίας, και ο σταυρός των παιδιών είναι δικός τους σταυρός. Ο δικός μας σταυρός γίνεται βαρύτερος με το βάρος του σταυρού εκείνων με τους οποίους ερχόμαστε σε επαφή, γιατί μοιραζόμαστε την ευθύνη για τη ζωή των παιδιών μας, των συγγενών μας, των φίλων μας και ακόμα όλων των ανθρώπων με τους οποίους, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, συνδεόμαστε. Φέρουμε ευθύνη για όλα όσα μπορούν να απειλήσουν τη ζωή εκείνων, τους οποίους φροντίζουμε έχοντας την υποχρέωση, όσο μπορούμε, να τους απαλύνουμε τις δυσκολίες τους και να βοηθήσουμε τις ζωές τους. Έτσι, μπορούμε να φανερώσουμε και να ενισχύσουμε την αγάπη μας γι’ αυτούς και τη δική τους για εμάς, να καλλιεργήσουμε τους σπόρους μιας μελλοντικής ζωής για να ευδοκιμήσουν, ενισχύοντας τη δική μας και τη δική τους πνευματική ύπαρξη. Στην ευθύνη μας αυτή έναντι του πλησίον μας βιώνουμε πιο έντονα την ευθύνη μας έναντι του Θεού. Ο Χριστός, που σπλαχνίστηκε όσους υπέφεραν και έκλαψε για τους νεκρούς, έδειξε αυτή τη σημασία του σταυρού Του.
Μια δεύτερη έννοια του σταυρού στις σχέσεις είναι η εξής: ο πεσμένος κόσμος συχνά βιώνεται και γίνεται αισθητός ως ένας σταυρός μέχρι θανάτου, μέσα από το γεγονός ότι οι άνθρωποι, μερικές φορές, δρουν απέναντί μας με τρόπο εχθρικό, αν και δεν τους έχουμε βλάψει. Μας υποπτεύονται για κακές προθέσεις εναντίον τους. Μας θεωρούν εμπόδια στο μονοπάτι της ζωής τους. Συχνά γίνονται εχθροί μας, εξαιτίας των υψηλών και ευγενών πεποιθήσεων, στις οποίες μένουμε πιστοί. Η ταύτισή μας με τις πεποιθήσεις αυτές φέρνει στο φως τα πονηρά τους σχέδια και τις κακές τους προθέσεις, ακόμα και αν δεν έχουμε αυτή την πρόθεση. Αυτό συμβαίνει, πολύ περισσότερο, γιατί με τις πεποιθήσεις που διατηρούμε και που δεν μπορούμε να αποκηρύξουμε, δείχνουμε την ευθύνη μας απέναντί τους, καθώς επιδιώκουμε τη διασφάλιση της φυσικής και υλικής ζωής τους και την αληθινή ανάπτυξη της πνευματικής τους ύπαρξης. Αυτή είναι μια ευθύνη, που αποκαλύπτουμε με τα λόγια μας, τα γραπτά μας και τις ενέργειές μας, οι οποίες γίνονται κατά κάποιον τρόπο παραινέσεις γι’ αυτούς.
Επίσης, νιώθουμε ως βαρύ σταυρό τις εσφαλμένες επιλογές των παιδιών μας, των αδελφών μας και πολλών από τους συνανθρώπους και τους συγχρόνους μας. Φέρουμε ως σταυρό την έλλειψη κατανόησής τους για τις καλές μας προθέσεις και τα αγαθά έργα μας. Σχεδόν η κάθε προσπάθειά μας να μεταδώσουμε την καλοσύνη συνοδεύεται από μαρτύριο και από ένα σταυρό, τον οποίο σηκώνουμε, λόγω της έλλειψης κατανόησης των άλλων. Η ευχή να αποφύγουμε το μαρτύριο αυτό -αυτόν τον σταυρό- θα μπορούσε να σημαίνει γενικά την αποκήρυξη του αγώνα και της προσπάθειας να κάνουμε το καλό. Έτσι, χωρίς το σταυρό, δεν μπορεί να υπάρχει ούτε αληθινή ανάπτυξη ούτε αληθινή ενδυνάμωση της πνευματικής ζωής. Η αποφυγή του σταυρού σημαίνει την αποφυγή ενώπιον του Θεού της ευθύνης μας έναντι των αδελφών και των συνανθρώπων μας. μόνο με το σταυρό μπορούμε να παραμείνουμε παραδομένοι στον Θεό και σε αληθινή αγάπη με τους συνανθρώπους μας. Δεν μπορούμε να εξαγνίσουμε ή να αναπτύξουμε τη δική μας πνευματική ζωή ή αυτή των άλλων ή του κόσμου γενικά, ενώ ζητούμε να αποφύγουμε το σταυρό. Επομένως, δεν ανακαλύπτουμε το βάθος και το μεγαλείο των ικανοτήτων και δυνάμεων αυτού του κόσμου ως δώρο του Θεού, αν προσπαθήσουμε να ζήσουμε χωρίς το σταυρό. Ο δρόμος του σταυρού είναι ο μόνος δρόμος που μας οδηγεί προς τα άνω, ο μόνος δρόμος που υψώνει την κτίση στα πραγματικά ύψη, για τα οποία έχει δημιουργηθεί. Αυτή είναι η αξία, την οποία κατανοούμε στο σταυρό του Χριστού.
08-09-2025
Το Γενέσιο της Θεοτόκου
Η Παναγία και η γυναίκα.
Θεωρούμε χρέος της Εκκλησίας μας, στην αποψινή δέησή μας να παρακαλέσουμε την Παναγία μας για τη γυναίκα ή για τις γυναίκες, τις ταυτισμένες με το μυστήριο της ζωής και της δημιουργίας, όταν μάλιστα πρώτες εκείνες διακινδύνευσαν στην προσωπική τους σχέση με τον Κύριο, και πληγωμένες από την αγάπη Του, αφοσιώθηκαν στη διακονία της Εκκλησίας Του. Και σήμερα, όπως πάντοτε, η Εκκλησία, παρά τον ανδροκρατούμενο χαρακτήρα του πολιτισμού μας, θα ήταν πτωχότερη στην ιστορία, περισσότερο αδιάφορη στην πρόκληση της ανθρώπινης οδύνης, χωρίς την παρουσία και την προσφορά των ευλογημένων γυναικών. Τολμούμε να ισχυριστούμε ότι κυρίως οι γυναίκες, και κάποτε μόνον αυτές, σηκώνουν τον σταυρό της πνευματικής ζωής και της ποιμαντικής μέριμνας της Εκκλησίας. Είναι τιμή να το ομολογήσουν οι Ποιμένες μας, αυτοί που έχουν άμεση γνώση αυτής της πραγματικότητας.
Οφείλουμε λοιπόν πολύ σεβασμό στις γυναίκες και αισθανόμαστε την ανάγκη να ζητήσουμε συγνώμη απ’ αυτές, αν κατά καιρούς, αγνοώντας το Ευαγγέλιό μας, τις υποβιβάσαμε ή τις υποτιμήσαμε, τις θεωρήσαμε ή τις κρίναμε με κριτήρια, που απουσιάζουν από την ορθόδοξη ανθρωπολογία και την ορθόδοξη ηθική. Ξεχνούμε ότι το πιο επαναστατικό στα γυναικεία πράγματα είναι η Παναγία, αφού η αγιότητα είναι η μεγαλύτερη επανάσταση και οι Άγιοι οι μεγαλύτεροι επαναστάτες. Η συνάντησή Της εν ελευθερία, με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος στη διακονία του μυστηρίου της σωτηρίας του κόσμου, την ανεβάζει, και μαζί της ανεβάζει και κάθε γυναίκα και όλο το ανθρώπινο γένος, πιο πάνω από τους Αγγέλους και πιο ψηλά από τους Ουρανούς. Τι μπορεί στο εξής να περιμένει η γυναίκα, όταν η Οικονομία του Θεού, έκαμε τη γυναίκα Θεοτόκο;
Η ομορφιά της Παναγίας και της κάθε γυναίκας που αγαπά την Παναγία, γιατί αναζητά την προπτωτική ομορφιά του ανθρώπου, βρίσκεται στη σταύρωση της εγωπάθειας και της αυταρέσκειας, στην ελευθερία και την ταπείνωση της διακονίας και της θυσίας. Όποιος πραγματικά αγαπά δεν κρατά τίποτε για τον εαυτό του. Ασχημίζει, δεν έχει κάλλος, αλλά ομορφαίνουν, χαίρονται οι άλλοι. Με άλλα λόγια, υπάρχει η ομορφιά του Σταυρού, του Σταυρού που είναι η ωραιότητα της Εκκλησίας. Υπάρχει δηλαδή η ομορφιά της σταυρούμενης αγάπης ή της αλήθειας που αληθεύει στην αγάπη, στην ταπείνωση ή την ταπεινή αγάπη και είναι αυτή «η ομορφιά που θα σώσει τον κόσμο».
Παρακαλούμε την Θεοτόκο να στηρίζει όλες τις γυναίκες, κι εκείνες που δεν προσκυνούν πια την Εικόνα Της κι εκείνες, που παρά τους πειρασμούς και τις προκλήσεις, βρίσκουν στο πρόσωπό Της τη γυναικεία καταξίωσή τους, που δεν είναι παρά η ελεύθερη απόφασή τους, το γένοιτό τους, να ταπεινώνονται και να συνεργάζονται στο παρατεινόμενο μυστήριο της δημιουργίας και της σωτηρίας του κόσμου. Η αληθινή γυναίκα είναι η Θεοτόκος-κάθε άνθρωπος έχει κληθεί να γίνει Θεοτόκος-, στην οποία ταυτίζεται η αγιότητα και η ζωή, η παρθενία και η θυσία. Η γυναίκα οφείλει να πάψει να φλυαρεί και να πολυπραγμονεί, να κρίνει και να απορρίπτει, κατέχουσα τη ζωή και πληρωμένη από αγάπη∙ τετρωμένη την καρδιά της από τη ρομφαία της αγάπης προς το Θεό και τον άνθρωπο. Εσείς οι γυναίκες δεηθείτε στη Θεοτόκο γι’ αυτή την αγάπη και χαρείτε μαζί με όλη την κτίση και τον Όσιο Θεόδωρο τον Στουδίτη, γιατί «ενώ παλαιότερα διά της προμήτορος Εύας ο θάνατος, αφού μπήκε στον κόσμο επεκράτησε, τώρα με την ευλογημένη κόρη της, έχει αποκρουστεί, νικώμενος σ’ αυτό το σημείο απ’ όπου δέχτηκε τη δύναμή του…Ας ευφρανθεί η Εύα γιατί δεν είναι καταραμένη, αφού έφερε την ευλογημένη Μαρία…»
31-08-2025
Μία καινούργια πρόκληση και πρόσκληση μας απευθύνεται με την έναρξη της νέας ακαδημαϊκής χρονιάς. Ευθύνης και συνέπειας για δημιουργικές δράσεις. Χαράς και ελπίδας για ένα καλύτερο αύριο με περισσότερο ανθρωπισμό, που σημαίνει πληρότητα αγάπης με το Θεό και τον πλησίον. Καλή χρονιά.
